Περιγράψτε μας τον εαυτό σας.
Χμμμ. Για να δούμε (πάει καιρός που δεν το έχω κάνει αυτό)… θα έλεγα ότι είμαι επίμονη, προσιτή, αξιόπιστη, συναινετική, αλλά και νευρική (σίφουνα με λέει ο αγαπημένος μου). Μου αρέσει να μαθαίνω, μπορώ να γίνω εφευρετική, βαριέμαι αν πρέπει να κάνω για πολύ καιρό το ίδιο πράγμα στη δουλειά μου (ευτυχώς σπάνια συμβαίνει).
Ποιό θεωρείτε το μεγαλύτερο επίτευγμά σας;
Άλλο ένα εύκολο ερώτημα… (χαχα). Βασικά θεωρώ επιτυχία τον τρόπο που σχετίζομαι και συνδέομαι με τους ανθρώπους. Έχω ζεστές και ζωντανές φιλίες με ανθρώπους που είμαστε μαζί από τα 3 έτη, έκανα εγκάρδιους φίλους σε κάθε φάση στη ζωή μου και από πολλά και διαφορετικά μέρη του κόσμου, συνδέομαι στενά και διαχρονικά με δασκάλους μου αλλά και με φοιτητές μου. Με γεμίζει ευχαρίστηση να σκέφτομαι αυτήν την σύνδεση με την οικογένειά μου, τον σύντροφό μου (τον Σταμάτη) και τα αγόρια μας (το Μάρκο και τον Άλκη).
Είστε μία γυναίκα που ακολουθεί το μονοπάτι της ακαδημαϊκής καριέρας – αυτό ήταν μία απόφαση που την πήρατε από νωρίς ή προέκυψε ;
Σίγουρα δεν την πήρα πολύ νωρίς. Έχω μια μανία να τελειώνω κάτι που αρχίζω… Υπό αυτήν την έννοια κάπως δεν μου έμοιαζε λογικό να μην ολοκληρώσω τους τρεις κύκλους σπουδών. Φυσικά είχα και κάποια σχετικά πρότυπα (από την ευρύτερη οικογένεια και τους πανεπιστημιακούς μου δασκάλους). Όταν ξεκίνησα τη διδακτορική μου έρευνα, θεωρούσα κάπως δεδομένο βεβαίως ότι θα μείνω στην έρευνα. Από την άλλη υπήρξαν και εξωγενείς παράγοντες που συνέβαλαν στο να γίνει πραγματικότητα η επιθυμία (π.χ. οι υποτροφίες).
Όταν ξεκινήσατε την καριέρα σας, αντιμετωπίσατε διακρίσεις λόγω φύλου; Βιώσατε εμπόδια επειδή είσαστε γυναίκα; Αν ναι, πως ξεπεράστηκαν; Βλέπετε να έχει αλλάξει η κατάσταση όσο περνούν τα χρόνια;
Για να είμαι ειλικρινής, δεν έχω τέτοια προσωπική ανάμνηση (υποθέτω αν είχα εμπειρία θα είχα και ανάμνηση). Δεν κλείνω τα μάτια μου απέναντι στο φαινόμενο. Είναι πραγματικότητα που την ζουν άνθρωποι γύρω μας. Οι διακρίσεις είναι ένα θέμα που με απασχολεί σε πολλά επίπεδα, και με αφορμή ενδεχομένως το ότι η ίδια ή δικοί μου άνθρωποι ανήκουμε/ν σε ομάδες που είναι ευάλωτες σε διακρίσεις. Πιστεύω όντως ότι κινούμαστε μπροστά, αν και μερικές φορές η ταχύτητα μοιάζει να είναι απογοητευτική. Η αλλαγή κουλτούρας θέλει χρόνο. Ευτυχώς η έρευνα και μαζί με αυτήν η πρόσβαση στην γνώση και στην πληροφορία είναι αρωγοί.
Ο χώρος που ειδικεύεστε είναι αυτός της εκπαιδευτικής ψυχολογίας. Υπάρχουν αρκετές γυναίκες σε αυτό το χώρο; Αν όχι, ποιος είναι ο λόγος κατά τη γνώμη σας;
Η εκπαιδευτική ψυχολογία είναι μάλλον γυναικοκρατούμενη (ναι, όπως φαντάζεστε έκανα ένα γρήγορο google search στη βιβλιογραφία 😉 ), και αυτό είναι αλήθεια για τους περισσότερους κλάδους στην ψυχολογία. Τα στερεότυπα για τα φύλα προφανώς αποτελούν ένα πρόσφορο πλαίσιο (αν και όχι το μόνο) για να κατανοήσουμε πώς οι άνθρωποι κάνουν επαγγελματικές επιλογές και άρα πώς προκύπτει και η υπερ-αντιπροσώπευση των γυναικών στη Εκπαιδευτική Ψυχολογία, και η υπο-αντιπροσώπευση των γυναικών σε άλλα επαγγέλματα, όπως π.χ. στους ηλεκτρολόγους μηχανικούς.
Ο ιός Covid-19 έχει επηρεάσει την δουλειά και την ζωή σας; Σε ποιό βαθμό;
Κατακλυσμικά. Ο χρόνος μετακίνησης από-και-προς την εργασία είναι το βασικό κέρδος της κατάστασης, αλλά δουλεύω 2,5 φορές το χρόνο που δούλευα για το ίδιο εισόδημα (σημειώστε ότι δεν έχω μόνιμη σχέση εργασίας με κάποιο πανεπιστήμιο) και έχω τα παιδιά μου στο σπίτι (3,5 και 5 ετών αντίστοιχα). Τα όρια εργασίας και προσωπικής ζωής δεν υπάρχουν. Ο χρόνος μου με τα παιδιά (αν και υπάρχει η αίσθηση ότι είμαι πάντα εκεί) δεν είναι ποιοτικά και ποσοτικά επαρκής. Η τηλεκπαίδευση και τα παιδιά… απλά δεν λειτουργεί (προσωπικά έχω και σοβαρές ενστάσεις με την τηλεκπαίδευση στις ηλικίες αυτές). Και όλα αυτά σε ένα πλαίσιο τρομακτικής πίεσης υπό όρους απειλής της υγείας μας… Συνεπώς σε συνθήκες εκτός ισορροπίας απλά επιβιώνουμε και επιδιώκουμε να παίρνουμε μια ανάσα (κυριολεκτικά) όταν μπορούμε να βρισκόμαστε ως οικογένεια έξω στη φύση.
Οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας αντιμετωπίζουν μια διπλή πρόκληση: τον ηλικιακό ρατσισμό βάσει φύλου. Πως πιστεύετε ότι αντιδρά ο κόσμος σε μια γυναίκα άνω των 40; Έχετε δει αλλαγές στην συμπεριφορά ή / και στις ευκαιρίες για εργασία;
Η αλήθεια με αυτού του είδους τις διακρίσεις είναι ότι είναι από τη μια μεριά συστημικές, διατρέχουν τον τρόπο και τις διαδικασίες που γίνονται τα πράγματα και συνεπώς είναι δύσκολο να τις κατονομάσεις, και από την άλλη ότι έχουν βαθιές ρίζες. Έχω όντως έρθει αντιμέτωπη με συμπεριφορές που αλλάζουν στη βάση της ηλικίας, του φύλου ή άλλων προσωπικών μου χαρακτηριστικών (όχι όμως σε σχέση με ευκαιρίες για εργασία) οι οποίες συνοδεύτηκαν από πολύ θυμό και ματαίωση. Ας φανταστούμε, λοιπόν, τι σημαίνει αυτό για τις ομάδες ανθρώπων που το αντιμετωπίζουν αυτό σχεδόν καθολικά στην καθημερινότητά τους.
Πείτε μας τρία πράγματα που σας κάνουν να χαμογελάτε και τρία πράγματα που σας θυμώνουν.
Με τον αστερίσκο ότι δεν τα έχω ιεραρχήσει, μερικά από τα πράγματα που με κάνουν να γελώ και με θυμώνουν είναι τα εξής:
-Η καθημερινή ανθρώπινη συμπεριφορά με κάνει να χαμογελάω, ένας άνθρωπος που θα σου παραχωρήσει τη σειρά του στο σουπερ μάρκετ ή τη θέση του στο τρένο γιατί κατ’εκτίμησή του κάτι τέτοιο σε βοηθάει.
– Χαμογελάω όταν ακούω μια εμπνευσμένη ιδέα ή στην θέα/στο άκουσμα ενός καλλιτεχνικού έργου που με ακουμπάει, ή και με μια νέα επιστημονική κατάκτηση με εφαρμογές για την κοινωνία – με έμφαση σε θέματα κοινωνικής ανισότητας, αν και όχι μόνο.
– Χαμογελάω με οτιδήποτε αυθόρμητο μπορεί να κάνουν τα παιδιά (όλα τα παιδιά και τα δικά μου).
– Με θυμώνουν οι ατεκμηρίωτες τοποθετήσεις πάνω σε επιστημονικά ζητήματα τύπου «αποψή μου» γιατί αγνοούν ότι στην επιστήμη δεν τίθεται θέμα προσωπικής άποψης αλλά το ζητούμενο είναι η επιστημονική τεκμηρίωση μιας θέσης.
– Με θυμώνουν οι απρόκλητες και βιτριολικές επιθέσεις (π.χ. στο FB) απέναντι σε κάποιον (συχνά άγνωστο) γιατί απλά δεν ασπαζόμαστε την άποψή του, ας πούμε με διαλύει ο διχαστικός λόγος και οι επιθέσεις σε τοποθετήσεις πάνω σε ζητήματα κοινής γνώμης.
– Με φρικάρει πόσο ανυποψίαστοι είμαστε μπροστά στα δικά μας στερεότυπα και πόσο εύκολα οι ίδιοι ή οι άνθρωποι που ζουν ανάμεσά μας μπορεί να εμπλεκόμαστε σε τοποθετήσεις και πρακτικές διάκρισης και ρατσισμού. Με φρικάρει δηλαδή ότι ενώ είμαστε πανέτοιμοι να κρίνουμε γύρω μας δεν στεκόμαστε να αναστοχαστούμε σχετικά με τους δικούς μας περιορισμούς.
Ποιά συμβουλή θα δίνατε στον νεότερο εαυτό σας;
Θα με συμβούλευα… να ακούω περισσότερο – και καλύτερα. (O Jimmy Hendrix νομίζω είχε πει, knowledge speaks, wisdom listens).
H Άννα έκανε σπουδές στις επιστήμες της ψυχολογίας και της εκπαίδευσης στην Ελλάδα (στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών), την Αμερική (στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης) και την Αγγλία (στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης). Το διδακτορικό της ήταν στην περιοχή της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας, ενώ η μεταδιδακτορική της έρευνα εστίασε στην ανάπτυξη παιδιών με αντιξοότητα, κυρίως παιδιά που για διάφορους λόγους έχουν απομακρυνθεί από το οικογενειακό τους περιβάλλον (και ζουν σε δομές φιλοξενίας). Το ενδιαφέρον της παραμένει στα παιδιά με αντίξοες εμπειρίες ζωής κατά την παιδική ηλικία που μπορεί να είναι τραυματικές και θέματα στην ανάπτυξή τους, με έμφαση στις σύγχρονες διεθνείς προσεγγίσεις για την υποστήριξή τους στο σχολείο, τις υπηρεσίες ψυχολογικής υγείας και την οικογένεια. Η Άννα είναι η Ακαδημαϊκή Υπεύθυνη ενός προγράμματος e-learning πάνω στο τραύμα και την υποστήριξη των παιδιών στο σχολείο και την οικογένεια. Ενώ τα τελευταία 6 χρόνια διδάσκει στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Είναι μητέρα δυο αγοριών και αν δεν είναι μαζί τους της αρέσει να βλέπει θέατρο, να κάνει ταξίδια, και να ξενυχτάει παίζοντας επιτραπέζια με φίλους.
